ช็อกโกแลต ซีสต์
1 มกราคม 2023ช็อกโกแลต ซีสต์
ช็อกโกแลต ซีสต์ อาการปวดประจำเดือนที่ใคร ๆ ก็ต้องระวัง โรคที่ผู้หญิงเป็นบ่อยอย่าง ช็อกโกแลตชีสต์ หรือ เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญเติบโตผิดที่ มักเป็นโรคที่พบในผู้หญิงมากกว่าผู้ชายเนื่องจากช็อกโกแลตซีสต์จะเกี่ยวกับเรื่องของประจำเดือนในผู้หญิง เกิดจากความผิดปกติช่วงมีประจำเดือนของผู้หญิง เนื่องจากเยื่อบุโพรงมดลูกหลุดออกไปฝังตัวผิดที่ ซึ่งเมื่อเยื่อบุโพรงมดลูกหลุดจะมีเลือดออกเรียกว่าเลือดของประจำเดือน แต่เนื่องจากเยื่อบุโพรงมดลูกหลุดออกไปฝังตัวผิดที่ทำให้เลือดที่ออกต้องถูกกักไว้คล้ายกับน้ำที่ไม่มีที่ไหลออก จึงทำให้เกิดเป็นเลือดเสียสีน้ำตาลหรือที่เรียกกันว่าช็อกโกแลตซีสต์ ซึ่งช็อกโกแลตซีสต์มีโอกาสเกิดได้กับผู้หญิงวัยเจริญพันธ์ทุกคนหรือผู้หญิงวัยที่มีประจำเดือน และสามารถหลุดออกไปฝังตัวผิดที่ได้หลากหลายที่ในช่องท้อง เช่น รังไข่ ท่อนำไข่ กระเพาะปัสสาวะ ช่องคลอด ไปจนถึงกระบังลม นอกจากนี้ยังสามารถฝังตัวได้นอกช่องท้อง เช่นตามแผลผ่าตัดได้อีกด้วย ความรุนแรงของช็อกโกแลตซีสต์มักขึ้นอยู่กับตำแหน่งที่ฝังตัวของเยื่อบุโพรงมดลูก บางรายเกิดอาการรุนแรงจนต้องรับการผ่าตัดเพื่อนำเลือดที่ขังออกจากช่องท้อง
อาการของช็อกโกแลตซีสต์ โรคฮิตในผู้หญิง โดยส่วนใหญ่แล้วมักจะเห็นได้ชัดในเรื่องของการเจ็บปวด หรือปวดท้องช่วงมีประจำเดือน ปวดรุนแรง บางรายเริ่มจากการทานยาเพื่อช่วยบรรเทาอาการปวด แต่เมื่อทานยาได้สักระยะก็กลับไปหายปวดแบบเดิมเองไม่ได้ หรือมีอาการปวดรุนแรงขึ้นในทุกเดือนจนกระทบกับชีวิตประจำวัน ต้องหยุดทำกิจกรรมเพื่อนอนพักฟื้นเท่านั้น บางรายมีอาการปวดอย่างอื่นร่วมด้วย เช่นอาการปวดหลัง ปวดบริเวณบั้นเอว หรือบริเวณขา มีอาการท้องอืด หรือท้องผูกขณะมีประจำเดือน ผู้ที่มีภาวะเสี่ยงต่อการเป็นช็อกโกแลตซีสต์มักจะเป็นผู้หญิงที่มีประจำเดือนมามากกว่าปกติ หรือผิดปกติ เช่นประจำเดือนมาเกินสองสัปดาห์ ประจำเดือนมาเดือนละ 2 ครั้ง และผู้ที่มีความเสี่ยงไม่น้อยไปกว่านี้อย่างผู้ที่ครอบครัวมีประวัติการเป็นช็อกโกแลตซีสต์มาก่อน
วิธีการตรวจและการรักษาช็อกโกแลตซีสต์ โรคที่ผู้หญิงเป็นบ่อย สามารถรับรู้เองเบื้องต้นได้ด้วยอาการของประจำเดือนที่ผิดปกติตามที่กล่าวไว้ข้างต้น และสามารถตรวจสอบได้อีกหลายวิธีเช่นกัน อย่างการตรวจภายใน สำหรับคนที่มีอาการผิดปกติระหว่างมีประจำเดือนหรือมีอาการปวดท้องรุนแรงสามารถตรวจสอบความผิดปกติได้ด้วยการตรวจภายใน โดยจะใช้การส่องกล้องเพื่อดูความผิดปกติของเยื่อบุโพรงมดลูก นอกจากนี้ยังสามารถตรวจด้วยการอัลตร้าซาวด์ได้อีกด้วย แต่สำหรับใครที่มีอาการค่อนข้างรุนแรง หรือมีไข้ คลื่นไส้ อาเจียน ควรรีบพบแพทย์เพื่อวินิจฉัยและรักษาต่อไป
วิธีการรักษาช็อกโกแลตซีสต์มีด้วยกัน 3 วิธี โดยการรักษาแต่ละวิธีขึ้นอยู่กับความรุนแรงและความเหมาะสมตามวินิจฉัยของแพทย์
- การรักษาช็อกโกแลตซีสต์ด้วยการผ่าตัดแบบเปิดหน้าท้อง เป็นวิธีการผ่าตัดเพื่อนำเลือกที่ขังหรือช็อกโกแลตซีสต์ออกมาจากช่องท้อง โดยวิธีนี้จะได้ผลเช่นกันกับการผ่าตัดแบบส่องกล้อง สะดวกตรงค่าใช้จ่ายน้อยกว่า แต่เรื่องของการพักฟื้นจะใช้เวลาค่อนข้างนานเนื่องจากเป็นการผ่าเปิดหน้าท้อง
- การรักษาด้วยการผ่าตัดส่องกล้อง การส่องกล้องจะสะดวกเรื่องของการพักฟื้นค่อนข้างไว และการส่องกล้องจะใช้วิธีสอดสายเข้าด้านใน ซึ่งจะมีแผลน้อยกว่า และเจ็บปวดน้อยกว่าการผ่าตัดแบบเปิดหน้าท้อง แต่เรื่องค่าใช้จ่ายจะสูงกว่าการผ่าตัดแบบเปิดหน้าท้อง
- การรักษาด้วยการใช้ยาคุมกำเนิด เนื่องจากโรคผู้หญิงช็อกโกแลตซีสต์ จะต้องลดหรือยับยั้งฮอร์โมนเพศหญิงหรือฮอร์โมนเอสโตรเจนไปก่อน เป็นอีกหนึ่งช่องทางที่จะช่วยให้ก้อนช็อกโกแลตซีสต์เล็กลงได้ ซึ่งวิธีนี้สามารถทำได้ทั้งยาคุมกำเนิดแบบทานและแบบฉีด แต่ควรอยู่ในการดูแลของแพทย์เท่านั้น
